Huiswerk maken en aandacht houden is soms lastig. Je herkent het wel: Je kind zit aan tafel voor het huiswerk, maar voor je het weet is het potlood verdwenen, wordt er gezucht, rondgelopen of naar buiten gekeken, … ?

Voor veel ouders is huiswerk maken een dagelijks strijdpunt. Vaak gaat het niet alleen over motivatie en niet gepast gedrag maar ook over prikkelverwerking wat het huiswerk maken en aandacht houden bemoeilijkt.

Waarom is huiswerk zo lastig?

Tijdens het huiswerk moet je kind aandacht richten en vasthouden. Dat vraagt veel van de hersenen: prikkels uit de omgeving filteren (bv. geluiden, bewegingen, geuren) én tegelijk prikkels uit het eigen lichaam verwerken (honger, dorst, vermoeidheid, spanning). Als er te veel prikkels zijn (overprikkeling) of juist te weinig (onderprikkeling), lukt focussen niet goed meer.

Sommige kinderen reageren door te wiebelen, friemelen of steeds iets te vragen. Anderen verdwijnen helemaal in hun gedachten of stellen het werk eindeloos uit.

Wat is sensorische informatieverwerking?

Sensorische informatieverwerking is het filteren, organiseren en interpreteren van prikkels uit het lichaam en de omgeving. Het beïnvloedt hoe goed kinderen belangrijke informatie selecteren bv. de stem van de leerkracht of de huiswerktaak en afleiding negeren zoals geluiden thuis, beweging buiten, honger.

Link met aandacht en leren

Recente studies tonen aan dat kinderen met aandachtsproblemen met of zonder diagnose, vaker moeite hebben met het verwerken van zintuiglijke prikkels. Dit kan zich uiten in:

• Overgevoeligheid: snel afgeleid, snel overprikkeld door geluid, aanraking, licht, beweging of geur.
• Ondergevoeligheid: bewegingsdrang, moeite om wakker en alert te blijven, constant prikkels zoeken.
• Moeite met plannen en organiseren van taken, zoals huiswerk of klassikale opdrachten.

Hoe merk je dat je kind moeite heeft met prikkelverwerking bij huiswerk?

• Je kind raakt snel afgeleid door geluiden, broertjes of zusjes, honger en dorst, iets dat niet lekker voelt of beweging buiten.
• Het friemelt, wiebelt of gaat telkens rechtstaan om iets te halen om aan zijn sensorische noden te voldoen.
• Het vraagt vaak: “Wat moest ik ook alweer doen?”
• Het zakt in, droomt weg, lijkt ergens anders te zijn en komt moeilijk op gang. Er zijn geen prikkels i.v.m. het huiswerk die je kind zijn aandacht trekken of het motiveren.
• Na korte tijd werken is je kind prikkelbaar, boos of uitgeput.
• Je kind brengt zichzelf in gevaarlijke situaties omdat ze niet opletten, overal tegenaan botsen, van hun stoel vallen vanuit onderprikkeling of sensomotorische problemen.
• Na een schooldag komt je kind uitgeput thuis en is het prikkelbaar. Overdag heeft het enorm hard zijn best gedaan om zich aan te passen en ‘braaf’ te zijn. De overprikkeling komt er thuis (waar het veilig is) uit.

Hoe help jij je kind vanuit de sensorische informatieverwerking?

Je kan de prikkels nooit helemaal wegnemen, maar je kan wél omstandigheden creëren die je kind helpen beter met aandacht en energie om te gaan.

Tips voor thuis:

• Check de basisbehoeften: Is je kind uitgerust, heeft het genoeg gezonde voeding gegeten en gedronken? Vermoeidheid, dorst of honger leggen nl. de prikkelverwerking i.v.m. het huiswerk maken lam.
• Zorg voor beweging vooraf of als pauze tussendoor: beweging helpt kinderen hun alertheid te regelen. Buitenspelen, (naar school) fietsen of springen activeert het brein en verhoogt concentratie.
• Geef ruimte voor ontprikkelen. Soms heeft je kind na school eerst tijd nodig om tot rust te komen, pas daarna lukt huiswerk beter.
• Spreek meerdere zintuigen en de creativiteit aan: laat je kind tekenen, stappen opschrijven, kleur gebruiken of hardop verwoorden wat het doet.
• Creëer een rustige en voorspelbare werkplek: een vaste plek zonder speelgoed en afleidingen ondersteunt focus. Als je kind vaak een nieuwe prikkel nodig heeft, kan je in een doos materiaal steken en er bij de start van het huiswerk iets laten uit halen.
• Deel langere taken op in stukjes. Kortere periodes werken met een pauze tussendoor zijn vaak effectiever dan één lange periode huiswerk maken.
• Maak duidelijke afspraken! Zorg ervoor dat je kind weet wat er verwacht wordt en wat het moet doen. Soms hebben kinderen écht niet begrepen wat er van hen verwacht wordt. Vanuit de sensorische informatieverwerking kan dit zowel met modulatie (je kind was over- of onderprikkeld toen de uitleg gegeven werd), sensomotoriek (je kind heeft niet de motorische vaardigheden) of sensorische discriminatie (je kind moet gokken wat het moet doen aangezien het bv. het verschil niet ziet tussen titel en tekst, een bepaald woord niet of anders begrijpt, … )
• Zorg voor structuur en visuele steun: time timers, schema’s en checklist kunnen ondersteunen bij het duidelijk maken wat er moet gebeuren.
• Zet sensorische hulpmiddelen in: bv. een wiebelkussen, verzwaringskussen, friemelmateriaal of sta-bureau. Deze helpen sommige kinderen beter filteren. Let wel op hoe lang je dit inzet. Het effect verdwijnt gemiddeld na 20 minuten.

Tot slot

Huiswerk maken vraagt niet alleen kennis en inzet, maar ook een brein dat de juiste prikkels kan filteren en verwerken.

Door rekening te houden met prikkelverwerking, kan je als ouder veel frustratie wegnemen – zowel voor je kind als voor jezelf. Wetenschap en praktijk wijzen in dezelfde richting: beweging, voorspelbaarheid, structuur en sensorische steun helpen kinderen hun aandacht beter vasthouden. Wil je meer weten over prikkelverwerking en hoe je je kind kan ondersteunen of zoek je hulp? Kijk gerust eens op prikkelsomtegroeien.be

Een aanvullende blog is: Huiswerk leuker maken? Tips vanuit de prikkelverwerking!