Eten lijkt zo vanzelfsprekend. Toch is het voor veel kinderen een dagelijkse strijd. Ze weigeren bepaalde voedingsmiddelen, eten heel selectief of ervaren stress aan tafel.

Dit kan grote gevolgen hebben voor hun gezondheid, sociale leven en ontwikkeling. Maar waar ligt de oorzaak? En hoe kun je als ouder of professional helpen?

In deze blog vertellen we meer over eetproblemen bij kinderen, hoe sensorische informatieverwerking hierin een rol speelt en geven we voorbeelden van stappen die je kan zetten om eten en eetmomenten aangenamer te maken.

Waarom hebben sommige kinderen moeite met eten?

Eten doe je niet enkel met je mond. Het is een complexe vaardigheid waarbij verschillende systemen in het hele lichaam samenwerken:
✔ Motorische vaardigheden – zoals kauwen, slikken en mondmotoriek maar ook stabiel zitten of staan.
✔ Sensorische informatieverwerking – hoe een kind bv. geuren, smaken en texturen verwerkt.
✔ Emotionele en sociale factoren – stress, angst, uitbarsten of negatieve eetervaringen.
✔ Omgeving – hoe de sfeer aan tafel is en welke verwachtingen er zijn.

Als iets niet goed functioneert of niet aansluit bij het kind, kan eten een uitdaging worden. Een kind dat bijvoorbeeld overgevoelig is voor sensorische prikkels, kan bepaalde structuren zoals zacht fruit of krokant voedsel extreem onaangenaam vinden. Dit is geen ‘kieskeurigheid’, maar een echte sensorische uitdaging omdat bv. zacht fruit te weinig informatie geeft of krokant voedsel te veel.

Ook als er vanuit de omgeving veel druk is en het kind weinig keuzes mag maken zal het geen positieve relatie opbouwen met eten.

Hoe pak je eetproblemen stap voor stap aan?

1. Begin met een grondige observatie

Voordat je verandering kunt brengen, moet je eerst begrijpen waar de moeilijkheid zit. Vraag jezelf (of de ouders) af:

• Hoe ziet een typische maaltijd eruit?
• Welke voedingsmiddelen eet het kind wél en welke absoluut niet?
• Heeft het moeite met kauwen of slikken?
• Vermijdt het bepaalde structuren (bijv. knapperig, glad, nat, korrelig)?
• Is er stress of spanning rond maaltijden?
• Hoe gaan de ouders/begeleiders om met het eetgedrag van het kind?

Soms kunnen kleine aanpassingen al een groot verschil maken.

Enkele voorbeelden:

• Een kind dat afgeleid is door te veel prikkels, kan beter eten in een rustige omgeving zonder tv, mensen die rondlopen of harde geluiden.
• Als een kind naast wat het lust, iets op het bord krijgt wat het nog niet lust en het moet het niet eten maar wordt uitgenodigd om het te bekijken en te vertellen over wat het ziet, kan dit het begin zijn van nieuwsgierig worden naar iets nieuws.

2. Bouw op wat goed gaat!

Veel ouders (en ook professionals) focussen op wat een kind niet eet. Maar een positieve aanpak werkt beter! Kijk naar wat het kind wél eet en bouw daar op verder.

• Houd een voedseldagboek bij: welke smaken en texturen vindt het kind aangenaam?
• Introduceer nieuwe voedingsmiddelen stapsgewijs, zonder druk.
• Laat het kind eerst het nieuwe voedsel zien en aanraken voordat het moet proeven. Dit nieuwe voedsel op het bord verdragen kan een grote stap zijn.

Voorbeeld: Een kind dat geen groenten eet, maar wel chips, kan wennen aan krokante groenten zoals schijfjes wortels of komkommer omdat deze een vergelijkbare structuur hebben.

3. Maak eetmomenten voorspelbaar en ontspannen

Kinderen met sensorische moeilijkheden hebben vaak baat bij structuur en voorspelbaarheid.

Dit kun je doen door:

• Een vast eetritme te hanteren, zonder tussendoor veel te snacken. Dit kan ook betekenen dat je 5 kleine maaltijden aanbiedt. Hoe jonger een kind, hoe meer het nog moet groeien en hoe kleiner de maag. Een jong kind komt dus niet toe met 3 maaltijden.
• Een rustige eetomgeving te creëren zonder afleiding.
• Samen boodschappen te doen zodat ze mee bepalen wat er op tafel komt.
• Eten speels te maken zoals groenten in leuke vormen snijden of samen koken.

Vermijd dwingen of straffen rond eten. Dit vergroot de stress en maakt eten nóg moeilijker. Creëer in plaats daarvan een sfeer waarin eten geen ‘moeten’ is, maar plezier en contact met elkaar.

4. Betrek het kind bij het proces

Kinderen zijn eerder geneigd om iets te proberen als ze zelf controle hebben over een deel van het proces.

Laat ze daarom:

• Meehelpen met koken of het eten klaarmaken
• Zelf een nieuw ingrediënt kiezen dat ze willen proberen.
• ‘Spelen’ en op ontdekking gaan met eten bijvoorbeeld door te ruiken, voelen en manipuleren.

Voorbeeld: Laat het kind kiezen hoe een nieuw voedingsmiddel op het bord wordt gelegd. Wil het de paprika in reepjes of in blokjes? Zo heeft het kind een gevoel van controle, zonder dat je de keuze ‘paprika of geen paprika’ hoeft te geven.

5. Meet de vooruitgang en vier de successen!

Eten is geen ‘alles of niets’-situatie. Kleine stapjes betekenen al vooruitgang! Meet niet alleen hoeveel het kind eet, maar ook:
✔ Hoeveel nieuwe voedingsmiddelen het bereid is aan te raken of ruiken.
✔ Of de stress aan tafel afneemt.
✔ Of het kind positiever reageert op eten dan voorheen.

Vier elke vooruitgang – hoe klein ook. Dit motiveert zowel het kind als de ouders/begeleiders.

Wanneer heb je extra hulp nodig?

Soms is de situatie complexer en is er extra ondersteuning nodig. Overweeg doorverwijzing als:

• Een kind gezondheidsproblemen krijgt door selectief eten.
• Eten extreme stress en angst veroorzaakt.
• Het kind problemen heeft met kauwen, slikken of de motoriek van de mond.
• Een kind door zijn sensorische informatieverwerking problemen heeft met eten.

Afhankelijk van de oorzaak van de eetproblemen heb je andere ondersteuning nodig. Spreek hier over met de arts van het kind. Zij kunnen helpen om door te verwijzen en een gerichte aanpak op te stellen.

Conclusie: eetproblemen zijn complex, maar er is altijd een weg vooruit!

Als eten moeilijk gaat, ligt de oorzaak vaak in een combinatie van sensorische, motorische, emotionele en omgevingsfactoren. Door goed te observeren, stress te verminderen en kinderen stap voor stap te laten wennen aan nieuwe prikkels, kun je een positieve verandering teweegbrengen.

Wil je meer leren over sensorische informatieverwerking en hoe je kinderen hierin kunt begeleiden? Bekijk onze cursussen op www.prikkelsomtegroeien.be.

Wil je hulp voor je kind rond eten en sensorische informatieverwerking? Kijk eens wie je kan helpen op https://prikkelsomtegroeien.be/hulp-bij-sensorische-integratie/